WESTERN MOVIES [PREVEDENI] - 1995

• 500 Nations (1995) 500 NARODA [SERIJA, 8 EPIZODA]
• Avenging Angel, The (1995) OSVETNIČKI ANÐEO 
• Black Fox (1995) CRNA LISICA 
• Buffalo Girls (1995) KAUBOJKE 

• Dead Man (1995) MRTAV ČOVEK

• Desperate Trail, The (1995) OČAJNIČKI TRAG

• Pharaoh's Army (1995) FARAONOVA VOJSKA

• Quick and the Dead, The (1995) BRZI I MRTVI 

• Savate (1995) SAVATE

• Streets of Laredo (1995) ULICE LAREDA [SERIJA, 3 EPIZODE]

• Tall Tale (1995) VISOKA PRIČA

• Wild Bill (1995) DIVLJI BIL

500 NARODA [SERIJA, 8 EPIZODA]
500 Nations (1995) 

500 Nacija je dokumentarna serija u osam delova koja istražuje istoriju autohtonih naroda Severne i Srednje Amerike, od pred-Kolumbovskih vremena, kroz razdoblje od Evropskog kontakta i kolonizacije, do kraja 19. veka i pokoravanja nativnih Indijanaca Severne Amerike. Serija 500 naroda, oslanja se na istorijske tekstove, očevice, slikovne izvore i računarske grafičke rekonstrukcije kako bi istražili veličanstvene civilizacije koje su nastale pre kontakta sa zapadnom civilizacijom, i ispričali dramatične i tragične priče o sudbinama indijanskih naroda u očajnim pokušajima da zadrže svoj način života pred nadolazećim promenama.

500 NARODA, EPIZODA 1: PRECI - RANE KULTURE SEVERNE AMERIKE

500 Nations (1995), Episode 1: The Ancestors - Early Cultures of North America (1995)

[Kevin Costner ... Himself - Host], Gregory Harrison ... Himself - Narrator]

- The series begins "where our story ends" with eyewitness accounts of Wounded Knee. The Ancestors next offers excerpts from Native American Creation stories, then explores three early North American cultures, including the 800-room Pueblo Bonito in the arid southwest, the Cliff Palace at Mesa Verde and Cahokia, the largest city in the U.S. before 1800. [Director: Jack Leustig] [TV Mini-Series, Episode 1 of 8, 56 min, History, USA]

- Moje znanje istorije je bilo ograničeno na ono što sam učio. Koliko sam ja znao, istorija ovog kontinenta je počela pre 500 godina, kada je Kolumbo otkrio "Novi Svet". Ali mi znamo da to nije istina. Ovde su pre toga živeli ljudi. Kako je moguće da znamo tako malo o ovoj prošlosti, istoriji ljudi Severne Amerike, o našoj priči? Da li je moguće da mislimo da nije vredna pomena na način kako se spominju civilizacije drevne Grčke, Rima, Egipta ili Kine? Istina je da imamo priču vrednu pričanja. Imamo istoriju vrednu slavljenja. Mnogo pre dolaska prvih Evropljana u Severnoj Americi je živelo oko 500 naroda. Prostirali su se na celom kontinentu, od obale do obale, od Centralne Amerike do Arktika. Ovde je živelo preko 10 miliona ljudi koji su govorili preko 300 jezika. Mnogi od njih su živeli u prelepim gradovima koji su bili među najvećim i najnaprednijim u svetu. U predstojećim satima "500 naroda" se osvrće na ove drevne kulture na to kako su živeli i koliko ih je preživelo.

Potražili smo savete stotina Indijanaca širom kontinenta. Mnoge ćete i videti. Da bi oživeli prošlost pretražili smo arhive da bi našli najstarije i najautentičnije slike indijanskog naroda. Našli smo retke stare spise i knjige napisane rečima učesnika i svedoka istorije. Naš tim je putovao kroz celu Severnu Ameriku da bi snimio mesta gde su se desili događaji iz indijanske istorije. Snimili smo neverovatna blaga indijanske kreativnosti po muzejima cele Severne Amerike i Evrope. Istoričari i arheolozi su radili sa likovnim umetnicima i razvijenom kompjuterskom tehnikom da bi nam po prvi put omogućili da šetamo kroz virtuelnu stvarnost drevnih indijanskih svetova. Ovo što ćete videti je ono što se stvarno desilo. Ali to nije sve što se desilo, a i nije sve baš prijatno. To ne možemo da promenimo. Ne možemo da vratimo vreme. Ali možemo da otvorimo oči i da odamo priznanje i poštovanje koje zaslužuju prvi narodi ovog kontinenta kao i pravedno mesto u istoriji sveta...

500 NARODA, EPIZODA 2: MEKSIKO - RAĐANJE I PAD ASTEKA

500 Nations (1995), Episode 2: Mexico - The Rise and Fall of the Aztecs (1995)

[Kevin Costner ... Himself - Host], Gregory Harrison ... Himself - Narrator, Alma Martinez ... (voice) (as Alma Martínez)]]

- A history of the native nations of Mexico from pre-Columbian times, through the period of European contact and colonization, including the rise and fall of the Toltecs and the growth of Tenochtitlan, the capital of the Aztec empire. [Director: Jack Leustig] [TV Mini-Series, Episode 2 of 8, 48 min, History, USA]

- Zabranjena granica široka je stotinama kilometara. Sa druge strane te pustinje je Meksiko. Hiljadama godina obučeni putnici su uspevali da pređu ovu granicu, ali opšti kontakt je bio nemoguć. Zato se svaka strana razvijala sa svojstven način. U Meksiku su bili milioni Indijanaca. Oni su činili 80 % stanovništva ovog kontinenta. Stvorili su umetnost i arhitekturu koja nije imala premca u svojoj veličini i graditeljskoj ambiciji. Oni su razvili pismo i astronomiju. Njihovi ratovi su vođeni između ogromnih vojski čak i po savremenim standardima. U narednom satu pratićemo herojsku priču ispričanu od strane ljudi koji su u njoj učestvovali. Videćemo prikaze događaja koji su se desili pre oko 500 godina. Odvešćemo vas u Meksiko Siti, do srca najvećeg vojnog carstva u istoriji ovog kontinenta, do carstva Asteka. Meksička dolina, 1519. godine. Na tom prostranstvu nalazi se grad Meksiko, šireći se u krugovima smaragdnog svetla, zrači svetlom poput Kecalovog perja. O Tvorče života, tvoja kuća je ovde. Čuje se tvoja pesma na zemlji i širi se među ljudima kad ugledate Meksiko. Po Astečkom kalendaru bila je godina 1 Trska, a Montezuma, car Asteka je bio najmoćniji čovek u celoj Americi. Po mnogim standardima bio je najmoćniji čovek na svetu. Iz svog glavnog grada, Tenočitlana, Montezuma je vladao sa 10 miliona podanika. Tokom 90 godina, njegov narod je stvarao vojske i postajao je sve bogatiji zbog poreza uvedenog poraženim državama. Međutim Montezuma je bio u nevoljama. Imao je noćne more zbog proročanstava. Primećivao je zloslutne znakove. Dugačak trag vatre se nalazio na noćnom istočnom nebu. Glavni hram koji je tajanstveno uništen od vatre. Padajuća kometa je gorela na dnevnom nebu. Znaci i snovi su bili od životne važnosti za Asteke, oni su upravljali odlukama države. Montezuma je mislio, kao što i danas misle Nauatali, da ćete sanjati neku bitnu stvar pre nego što se ona desi. Oni su videli stvari na noćnom nebu, verovatno zvezdu padalicu. Montezuma i njegovi savremenici su pomislili: "Ovo sam već video". Montezuma je osetio da dolazi propast, ali nije znao šta to preti njegovom carstvu. Znao je da narodi žive u ciklusima kao i sve ostale stvari u prirodi. Posle razvoja i obilja nastupa propast. Razni narodi su se menjali po ciklusima u Meksičkoj dolini. Ruševine drevnih kultura su razbacane po celoj oblasti. Montezuma je trebao samo da pogleda 32 km na istok da bi video ruševine davno napuštenih gradova, tako čudesnih da su ih Asteci zvali "Dom bogova". U ciklusima naroda čak je i "Dom bogova" pao. Meksička dolina 650. godine. Devetsto godina pre Montezume radnici su prošli kroz Meksiko da bi izgradili Teotihuakan. Grad, tada među najvećim u svetu, je bio veličanstveno umetničko delo. Njegova najveća građevina, Piramida Sunca ima osnovu jednaku najvećoj piramidi u Egiptu...

500 NARODA, EPIZODA 3: SUDAR KULTURA - LJUDI KOJI SU DOČEKALI KOLUMBA

500 Nations (1995), Episode 3: Clash of Cultures - The People Who Met Columbus (1995)

[Kevin Costner ... Himself - Host], Gregory Harrison ... Himself - Narrator]

- As Native nations defy a plundering advance of Spanish expeditions in the Caribbean and what will become the southeastern United States, two undefeatable attacks, muskets and disease, cause thousands of deaths. [Director: Jack Leustig] [TV Mini-Series, Episode 3 of 8, 49 min, History, USA]

- Prvi susreti između Evropljana i Indijanaca su jedni od najčuvenijih i najvažnijih događaja svetske istorije. Većina nas zna da nabroji imena Kolumbovih brodova, da kaže tačnu godinu otkrića Novog Sveta i to kako je narod koji je tamo živeo greškom nazvan "Indijanci". Ali malo nas zna imena ljudi koji su dočekali Kolumba ili nešto više o njihovom životu. Kako su oni pozdravili strance? Jesu li ih tretirali kao bogove? Jesu li ih se bojali? Jesu li bili napadnuti? Jesu li narodi sa dugom pomorskom istorijom na Indijance gledali kao nove trgovačke partnere? Prvi susret između Evropljana i Američkog sveta će dovesti dve veoma različite kulture u sukob. Vodimo vas sada na Karibe gde put grubog kontakta počinje. "500 naroda" se nastavlja epizodom "Sudar kultura". Karibi, 1492. godine. "Koliko štete, koliko nesreće, koliko remećenja i uništenja kraljevstava je bilo tamo? Koliko Indijanskih duša je stradalo tokom godina i koliko je to nepravedno? Koliko je neoprostivih grehova počinjeno?" Bartolome de las Kasas (1484-1566). Decembra 1492. godine, tri broda pod vođstvom Kristofera Kolumba su se približila drugom najvećem ostrvu na Karibima. Osam nedelja Kolumbo je putovao preko Bahama do Kube i konačno je stigao do današnjeg Haitija i Dominikanske Republike. To ostrvo je on nazvao "Hispanjola". Tada je ostrvo bilo nastanjeno Taino narodom. Jedna oblast je bila pod kontrolom izuzetnog poglavice Guakanagarija. Na Badnje veče dok su se kretali duž obale, Kolumbov admiralski brod Santa Marija se nasukao. Kada je Guakanagari čuo vesti poslao je sve svoje ljude iz gradova sa mnogo velikih kanua da iskrcaju sve sa broda. Bila je jako velika briga i marljivost koju je taj kralj pružio. Čak je i on sam radio na istovaru broda i pomogao da se olupina broda donese na kopno sa ciljem da se dobro zbrine. Zahvalan na pomoći poglavice ostrva Kolumbo je prihvatio njegov poziv da dođe na kopno. Admiral je otišao da večera na obali i došao je u vreme kada je došlo pet kraljeva, a svi oni su podređeni jednom vođi Guakanagariju. Guakanagari je primio admirala čim je došao na kopno i uzeo ga za ruku. Kolumbo se odmah oduševio lepotom života Taino naroda. "Kralj prikazuje prelepo imanje na tako dostojanstven način. Ovo je zadovoljstvo videti. Ne može biti ni boljih ljudi ni bolje zemlje od ove. Kuće i sela su prelepa. Oni vole svoje komšije kao sebe same i imaju najslađi govor na svetu. Oni su nežni i uvek se smeju." Kristofer Kolumbo (1451-1506). Kao znak zahvalnosti za spasavanje njegovih ljudi i zaliha Kolumbo je darovao Guakanagarija, obučenog u crveni plašt, prestižnim predmetom među Taino elitom. Za uzvrat Guakanagari daje Kolumbu zlatnu tiaru koju je nosio na glavi. Guakanagariju je to bila poštena razmena, gest uzajamnog poštovanja i priznavanja i početak trgovine među jednakima. Za Kolumba, ta kruna, je bila simbol autoriteta. Guakanagari je predao svoje zemlje i narod Španiji. Ali Kolumbo nije samo želeo da vlada ljudima. U svemu tome je video nešto mnogo važnije za njegovu budućnost. Video je zlato. Nagradu koju je mogao da odnese nazad svojim pokroviteljima u Evropi. Postojalo je bogatstvo koje je trebalo posedovati. A za Evropljane tog vremena bogatstvo je pripadalo onome ko je bio dovoljno jak da ga uzme. Upravo sam naredio mojim ljudima da izgrade kulu i luku. Nije da ja verujem da je to neophodno jer je očigledno da sa ovim ljudima koje sam ja pridobio mogu da potčinim celo ostrvo pošto je to go narod bez oružja. Već je pravedno da se napravi ovaj toranj jer će nas oni iz ljubavi i straha slušati. Ostavljajući za sobom grupu ljudi, u tvrđavi izgrađenoj od drveta Santa Marije, Kolumbo je otplovio u Evropu. Sa sobom je nosio vesti o Novom Svetu, zlatu i poslušnim ostrvskim urođenicima. Guakanagari i Taino narod nisu mogli ni da naslute šta će se desiti njihovom drevnom načinu života. Preci Taino naroda su nastali od južno-američkih Indijanaca koji su se tu doselili još pre 2.000 godina. Oni su obrađivali zemlju i ubirali plodove mora. Taino trgovci su putovali velikim prekookeanskim kanuima koji su mogli da prevoze i po 150 ljudi. Brodovi su bili natovareni sa perjem, zlatom, drvetom, grnčarijom, prelepim pticama, pamučnim tkaninama i hranom. Ostrvski narodi su bili međusobno povezani trgovinom. Trgovina je bila način komunikacije kojim su narodi upoznavali jedni druge i održavali mir. Neki trgovački partneri su čak i menjali imena da bi stvorili trajne veze među njihovim zajednicama. U vreme dolaska Kolumba bilo je preko milion ljudi koji su živeli u Karibima. Vođe lokalnih zajednica bili su podanici moćnih regionalnih vladara poput Guakanagarija. Oni su kontrolisali trgovinu ličnim flotama i skladištima robe. Kolumbo se vratio u ovaj svet novembra 1493. godine sa vojnom flotom od 17 brodova. Pod njegovom komandom su bili vojnici oklopnici, oklopna konjica, borbeni psi i oružje. Počelo je špansko osvajanje Kariba. Otvoreni su rudnici zlata, a Taino narod je postao roblje primoran da iskopava rudu. Španski sveštenik Bartolome de las Kasas, koji je pratio Kolumba na njegovom drugom putu je progovorio protiv okrutnog ponašanja prema Taino narodu. "Nije moguće prepričati ni stoti deo onoga što sam video svojim očima. Čovek je trebao da ima telo od gvožđa da bi istrpeo ono što su oni trpeli prilikom vađenja zlata iz rudnika. Morali su da kopaju i pretražuju na stotine puta unutrašnjost planine dok bi prešli planinu od vrha do dna. Morali su da kopaju i u rupama stena". Bartolome de las Kasas.

500 NARODA, EPIZODA 4: OSVAJANJE OBALE - PRVE ENGLESKE KOLONIJE

500 Nations (1995), Episode 4: Invasion of the Coast - The First English Settlements

[Kevin Costner ... Himself - Host], Gregory Harrison ... Himself - Narrator]

- Tensions rise as more foreigners arrive in North America, and affect the lives of native peoples. At Jamestown, the story of the Powhatan princess, Pocahontas, unfolds. Thanksgiving at Plymouth leads to a bloody colonial Indian war in 1675. [Director: Jack Leustig] [TV Mini-Series, Episode 4 of 8, 49 min, History, USA]

- Većina nas je odrasla sa pričom da su se Pilgrimi iskrcali kod Plimut Roka i kako su to bili prvi susreti sa Indijanskim svetom u nedirnutoj divljini. Ovaj dolazak Engleskih kolonista u stvari nije bio prvi susret. U vreme kada su se Pilgrimi iskrcali u Plimutu Engleski trgovci robljem i trgovci su već decenijama radili u toj oblasti. Prva dva Indijanca koje su Pilgrimi sreli pričali su Engleski. Jedan od njih je čak i bio u Engleskoj. Bilo je lako Indijancima da unište prvobitna naselja, ali oni to nisu uradili. Umesto toga poželeli su im dobrodošlicu kao potencijalnim saveznicima i trgovačkim partnerima. Dali su im zemlju i znanje kako da prežive na njoj. Ali ništa iz iskustva Indijanskih naroda ih nije pripremilo za Evropsku invaziju koja će uslediti. Ali pre nego što pogledamo prve naseljenike ići ćemo na sever do ljudi koje Englezi nikad neće pokoriti, do Inuita. Taj narod većina nas zna kao Eskime. Dobrodošli u četvrti deo "500 naroda": "Osvajanje obale". Bafinova zemlja, 1576. godine. "Ponovo proživljavam moje male avanture kada sam sa obalskim vetrom lutao u mom kajaku i mislio da sam u opasnosti. Tada sam imao strahove za koje sam mislio da su jako veliki. Trebao sam da pribavim mnoge stvari da bih preživeo. Ipak postojala je samo jedna velika stvar. Jedina stvar: Živi se da se vidi tokom lova ili na putovanju svitanje zore i svetlo koje ispunjava svet." Jedan Inuit. U severnim delovima kontinenta, u Arktičkom krugu, nalazi se ostrvo veće od Velike Britanije: Bafinova zemlja. Ovo je bio svet Istočnih Inuita sa Bafinove zemlje. Ljudima su poznatiji kao Eskimi. Za Inuite prolećno topljenje snega je bilo vreme uzbuđenja i izobilja. Male grupe su se selile u letnje kampove duž velikog Bafinovog južnog zaliva. Tamo su duž obale lovili severno-američke jelene, foke i morževe u bogatim morskim vodama. "Veliko more me je prepustilo okolnostima. Pomera me kao što se kreću grane u velikoj reci. Zemlja i veliko vreme me pokreću, nose i pomeraju moje unutrašnje granice zadovoljstva." Uvavnuk, pripadnik Inuita. Leto, 1576. godine je donelo nešto posebno. Tog leta je Engleski pomorski kapetan Martin Frobišer (1535-1594)poveo ekspediciju u potrazi za severnim putem ka Orijentu. U julu je prošao pored ogromnih slomljenih santi leda i kroz planinski kanal koji je nazvan po njemu "Frobišerov moreuz". Dok su Englezi uplovljavali u zaliv nekoliko Inuita je pokrenulo svoje kajake i veslali su ka brodu. Događaj je zabeležio brodski hroničar. Naš kapetan je primetio u daljini više malih objekata za koje je pretpostavio da su morski prasići ili neka čudna vrsta ribe. Ali kad smo se približili uvideo je da su to ljudi u malim čamcima napravljenim od kože. Inuiti su ih ponudili ribom, odećom od fokinog krzna i prijateljstvom...

500 NARODA, EPIZODA 5: RATNI KOTAO - PRVA AMERIČKA DEMOKRATIJA I AMERIČKA REVOLUCIJA

500 Nations (1995), Episode 5: Cauldron of War - Iroquois Democracy and the American Revolution (1995)

[Kevin Costner ... Himself - Host], Gregory Harrison ... Himself - Narrator]

- European powers fight to control American resources, turning native homelands into a Cauldron of War. Many indigenous nations side with France, but when the defeated country leaves its native allies vulnerable, a determined leader, Pontiac (person), rises to prominence. [Director: Jack Leustig] [TV Mini-Series, Episode 5 of 8, 49 min, History, USA]

- Čak i pre nego što su se kolonisti utvrdili na istoku, Evropski preduzetnici Novog Sveta su krenuli da idu na zapad. Isprobavali su granice ove bogate nove zemlje. Ono što su otkrili je bilo bogatstvo indijanskih naroda i zapanjujuće obilje njihovih prirodnih resursa. Bilo je tu prelepih krzna i beskonačnih zaliha jelenske kože. Indijanski narod je sa druge strane uvideo da dobra koja donose Evropljani u mnogo čemu olakšavaju život. Metalne sekire, noževi, bakarni kazani i oružje. Jedno vreme ovaj jednostavni dogovor je funkcionisao. Ali vrlo brzo Severna Amerika postaje neodoljiva nagrada za Evropljane. Šalju oružje za borbu i kontrolu prirodnih resursa kontinenta. Na sličan način se sadašnje vojske bore oko nafte. U ovoj epizodi bićete odvedeni u srce zemlje i u nemire kontinenta. Dobrodošli u peti deo "500 naroda": "Ratni Kotao". Severna trgovina. "Kada je beli čovek došao ovde kao stranac video je da su krzna koja nose naši narodi veoma vredna i pokazao je našim precima mnoga dobra koja je doneo sa sobom. A ona su bila veoma primamljiva. Beli čovek je rekao: 'Zar nećeš prodati krzna tvojih životinja za dobra koja sam ja doneo?' A naši preci su odgovorili: 'Mi ćemo kupiti tvoja dobra i ti ćeš kupiti naša krzna.' Belci više ništa nisu predložili. A naši preci ništa više nisu prihvatili." Po de Šat, Odžibvej. Tokom 1600-tih, Francuski i Engleski trgovci krznom su duboko ušli u Američki kontinent. Tamošnji Indijanski narodi su lovili dabrove, kanadske kune, lisice i druge životinje koje su imale krzno. Za severne indijanske narode trgovina sa Evropljanima je bila samo jedan deo sezonskih poslova koji su bili ponavljani vekovima. Zima je tradicionalno bila vreme kada su se seljaci razdvajali u manje grupe da bi lovili i postavljali zamke u zimskim kampovima. Proleće je bilo doba kada su se ponovo okupljali i nastavljali život u selu. Lovci su posle zime dolazili kućama sa kožama i bili su spremni za trgovinu. U početku evropski trgovci su se prilagodili ovom ciklusu, a prelepa i egzotična krzna su postavljala indijanske trgovce u jaku pregovaračku poziciju. "Čuo sam mog domaćina, vođu Montanjeja, da je jednog dana rekao u šali: 'Dabrovi rade sve savršeno dobro. Oni prave posude, sekire, mačeve, noževe, hleb. Ukratko to čini sve.' On je ismevao nas Evropljane koji smo imali sklonost ka krznima ovih životinja." Nikolas Doni, trgovac krznom. Trgovina krznom je postala veoma važna za evropsku ekonomiju. Od dabrove kože se pravio filcani šešir, a kada je on ušao u modu u Evropi, trgovina sa Severnom Amerikom je zauzela ogromne razmere. Izgledalo je da je u Evropskom načinu trgovanja bilo bitno ko će da nadmaši one druge. Ko će imati najviše? A naši ljudi nisu bili takvi kao i ostali narodi pre dolaska Evropljana. Ali i oni su brzo uhvaćeni u tu zamku da će na taj način postati bogati. Povećanje tražnje i porast cena je naterao trgovce krznom na razmenu, a zajedno sa tim se menjala struktura indijanskih naroda. Mnogi Indijanci su uvideli da je unosnije da trguju nego da nastave svoje stare poslove. Ako bilo gde uzmete neko primitivno pleme i ako im poklonite nešto što će im olakšati život i učiniti da žive brže oni će to prihvatiti. Znate? To je lakši put. A sa korišćenjem lakšeg puta vi takođe i gubite vašu kulturu jer održavanje svoje kulture nije uvek lako. Mladi momci su se odvajali od svojih tradicionalnih uloga u zajednicama da bi se bavili komercijalnim lovom sa ciljem pribavljanja robe koja se mogla nabaviti samo trgovinom. Poljoprivredni narodi su manje sadili useve. Polja su bila neobrađena jer su krznom nabavljali hranu od Evropskih trgovaca. Drevne kulturne i verske vrednosti su bile na udaru dok se odnos između indijanskih naroda i odnos prema zemlji i životinjama promenio u komercijalni lov. Čak su i evropski trgovci primetili promenu. Ranije su oni ubijali životinje samo u količinama koje su im bile potrebne. Nikada nisu pravili zalihe koža losova, vidri, dabrova ili drugih životinja, nego su imali samo onoliko koliko im je bilo potrebno za ličnu upotrebu. Za jednu deceniju celokupne životinjske vrste celih oblasti bile su potpuno istrebljene. U prošlosti nije bilo nikoga ko bi trgovao sa nama pa nismo dolazili u iskušenje da potrebimo naše životinje kao što smo to uradili pošto su beli ljudi došli na naš kontinent. Narodi koji su nekada trgovali u miru bili su primorani da se takmiče, bilo je čak i neprijateljstava kada bi neki lovac zalutao na tuđu teritoriju. "Vremena su se izuzetno promenila. U ovim vremenima sve se okrenulo naopako uglavnom uz pomoć belih ljudi. U prošlim vremenima naši preci su živeli u miru, ljubavi i harmoniji i svega su imali u izobilju. Ali na žalost to sada više nije tako. Sve što smo mogli da ulovimo lovom i ribolovom je nestalo." Hari Kvadakvid, Mohegan.

500 NARODA, EPIZODA 6: PROTERIVANJE - RAT I OSVAJANJE ZAPADA

500 Nations (1995), Episode 6: Removal - War and Exile in the East (1995)

[Kevin Costner ... Himself - Host], Gregory Harrison ... Himself - Narrator]

- Being forced to follow the Trail of Tears displaces Native Americans even though they adopt American ways. Shawnee leader Tecumseh sparks a return to traditional ways but The Indian Removal Act is enforced in 1830. Many stoically accept; others resist. [Director: Jack Leustig] [TV Mini-Series, Episode 6 of 8, 48 min, History, USA]

- U momentu kada su nastajale SAD, narod SAD-a je bio gladan mogućnosti koje je pružao Novi Svet i zato kreće na zapad preko Apalačkih planina i postavlja novu granicu. Ali pogledajte na ovo kretanje onako kako su to Indijanci videli. To je bio njihov dom gde su bili sahranjeni njihovi preci i gde su oni odgajali svoju decu. Do tada su preživeli razaranje nastalo trgovinom, alkoholom, misionarenjem, bolestima i ratom. Sada su njihove zemlje bile u opasnosti. Indijanski narodi su se borili da sačuvaju svoju slobodu. Zbog njihove uporne odbrane su nastale priče o nasilju Indijanaca pa su ih zbog toga okarakterisali kao neprijatelje i divljake. Šireći ovu lažnu sliku o Indijancima, ista grupa ljudi koja je oduzela Indijancima domovinu na istoku, je krenula na zapad. Šesti deo počinjemo u dolini reke Ohajo gde će se u toku ratne atmosfere na zapadnoj granici pojaviti jedan od najvećih vođa Severne Amerike sa porukom mira. Zvao se Tekamsa i on će pokušati da promeni tok istorije. Dolina Ohaja, 1782-1808 godine. "Kada smo prolazili kroz teritorije između Pitsburga i naših naroda, lovišta Šonija i Lenapija, tamo gde se nije moglo videti ništa sem jelena i bizona videli smo da je zemlja gusto naseljena i da su ljudi puni oružja. Bili smo prinuđeni da napravimo skretanje od 480 km. Videli smo brojne belce u tvrđavama, utvrđenjima oko Slanih izvora i na lovištima bizona." Kukuruzna Stabljika, pleme Šoni. Posle Američke revolucije teritorije indijanskih naroda su smanjene na malene rezervate. Talas invazije se pomerao na zapad ka narodima doline Ohaja: Lenapama, Šonima, Majamima i drugim. Naseljenici su hrlili na zapad. Mnogi od njih su bili ratni veterani kojima je vlada dala zemljište kada je proglašen bankrot posle rata. Podržani od strane novih SAD oni su došli spremni da se bore za svoju zemlju. "Ljudi na našoj granici sprovode lične pohode protiv Indijanaca i ubijaju ih gde god naiđu na njih. Ne verujem da u celom Kentakiju postoji sudija koji bi kaznio čoveka zbog toga." Džon Hamtramk, major vojske SAD. Tokom narednih 20 godina kroz niz bitaka i sumnjivih ugovora nove SAD polažu pravo na indijanske zemlje do granice. Ogromna područja su ustupljena za tvrđave belaca uključujući i prostore današnjeg Detroita, Toleda, Piorije i Likaga. "Moje srce se skamenilo zbog ogromne tuge mog naroda i smrzlo se od saznanja da belci ne poštuju ugovore oko naše zemlje. Biće to teško, ali odlučan sam da pružim otpor dok god sam živ i dok dišem." Plava Jakna, pleme Šoni. U ovakvoj atmosferi očajanja i nasilja na granici, misionari su potcenili kulturne i religijske vrednosti Indijanaca. Naš život je ono što smo mi, naš identitet, naš jezik, naši obredi, naš način oblačenja i ponašanja prema drugima. To je šminka, u stvari deo šminke našeg naroda. A kada je došlo Hrišćanstvo sve je počelo da se menja. Terali su nas da budemo nešto što mi nismo. "Dobili ste našu zemlju, ali niste zadovoljni. Hoćete da nas primorate na vašu religiju. Tvorac je sve nas stvorio, ali je napravio velike razlike među nama. Dao nam je drugačiji izgled i drugačije običaje. Pošto je napravio tako veliku razliku između nas u mnogim stvarima zašto ne možemo zaključiti da nam je dao i različite religije shodne našim shvatanjima? Mi ne želimo da uništimo vašu religiju ili da vam je oduzmemo. Mi samo želimo da uživamo u našoj." Crvena Jakna, pleme Seneka.

500 NARODA, EPIZODA 7: PUTEVI PREKO RAVNICA - BORBA ZA ZAPAD

500 Nations (1995), Episode 7: Roads Across the Plains - Struggle for the West (1995)

[Kevin Costner ... Himself - Host], Gregory Harrison ... Himself - Narrator]

- Lifestyles of native peoples of the Great Plains end as American settlers destroy huge buffalo herds. Though native leaders pursue peace, they are massacred at Sand Creek. The massacre provokes severe repercussions. [Director: Jack Leustig] [TV Mini-Series, Episode 7 of 8, 48 min, History, USA]

- Za mnoge od nas najjasnija slika indijanskog sveta je došla sa filmova. Filmski junaci se bore protiv grupa neprijateljskih Indijanaca. Talas pravljenja takvih filmova se srećom promenio, ali slika indijanskih ratnika koji jašu preko Velikih ravnica je i dalje ostao opšti simbol svih Američkih Indijanaca. Čak i sa ovim živopisnim slikama mi i dalje znamo jako malo o ljudima i legendarnim pojedincima koji su ih predvodili. To su ljudi koji su se borili i žrtvovali sve za svoj narod. U ovoj epizodi videćemo ljude Ravnica u drugom svetlu. Ali prvo ćemo putovati dalje na zapad do mesta gde su stotine hiljada Indijanaca živeli na jednom od najlepših i najmirnijih delova kontinenta Kalifornije. Dobrodošli u sedmi deo "500 Naroda": "Borba za Zapad." Druga obala, Kalifornija. Tri stotine hiljada ljudi je živelo u različitim sredinama u Kaliforniji. Oni su govorili sa 80 jezika, radili su, podizali deci i obožavali su zemlju koju su zauzeli njihovi preci sve do dolaska Evropske civilizacije. Mnogi Kalifornijski narodi su vremenom postali visoko organizovana društva. Među njima jedni od najvećih su bili Lumaši. Živeli su na obalskim ostrvima duž obale u oblastima današnje Santa Barbare. Veliki gradovi Lumaša su sadržali prvoklasne astrologe, sveštenike, vođe vlade i iscelitelje. Radnici su pripadali esnafima, vekovima starim, koji su pravili korpe i kanue. Radnici su takođe ručno pravili pljosnate perle od školjki koje su bile moneta te oblasti. Proizvodnja i kontrola zaliha novca je postavilo Lumaš narod u centar Južne Kalifornijske ekonomije. Tokom kasnog 18-og veka ovaj složeni svet drevnih Lumaša i njihovih obalskih komšija će se zauvek promeniti. Godine 1772., španski misionari predvođeni ocem Huniperom Serom, su došli na oblasti Lumaša. "Verujte mi, kada sam video njihovo sveopšte ponašanje njihove prijatne načine i privlačne manire srce mi se slomilo pri pomisli da su oni i dalje lišeni svetla Svetog Jevanđelja." Otac Hunipero Sera, španski misionar (1713–1784). Ignorišući lepotu i složenost društva Lumaša Španci su krenuli da ih preobraćaju u Hrišćanstvo sa svim potrebnim sredstvima. "Zajedno sam sa dva rođaka otišao dole na plažu da tražimo školjke. Videli smo dva čoveka na konjima koji su užurbano krenuli ka nama. Moji rođaci su se uplašili. Oni su pobegli što su brže mogli. Bilo je prekasno. Mene su uhvatili lasom i jako dugo su me vukli dok su njihovi konji trčali. Kada smo stigli u manastir držali su me zaključanog u sobi nedelju dana. Sveštenik mi je rekao da će me učiniti Hrišćaninom. Jednog dana su me polili vodom po glavi i dali su mi da jedem so, prevodilac mi je rekao da su me sa tim učinili Hrišćaninom i da su me nazvali Hesus." Zgrada koja je bila iznad manastira je korišćena za prisilnu radnu snagu, a to se nije desilo preko noći. To se dešavalo postepeno, ali na kraju oni su počeli da prisiljavaju Indijance da menjaju svoj slobodnjački način života i da se presele iz svojih sela na jednu centralnu lokaciju koju je kontrolisala misija. Jednom kada je porodica došla pod okrilje misije misionari su razdvajali decu od roditelja. Sva deca do šest godina su bila zatvarana u dečije barake. Tako da je to bio posao, religija i posao po ceo dan. Bili su odlično organizovani i pod jakim nadzorom. Indijanci su primorani da rade na štavljenju kože, na kovačkim poslovima i da budu čobani misionarskim stadima. Oni su pravili sveće, cigle, crepove, cipele, sedla i sapune. Stroga disciplina tokom rada se održavala bičem. "I tako sam preživljavao dok nisam našao način da pobegnem. Ali bio sam praćen. Uhvatili su me poput lisice. Šibali su me dok nisam izgubio svest. Nekoliko dana nisam mogao da ustanem sa poda na koji su me bacili. I dalje imam na ramenima tragove bičevanja." Hanitil, pleme Kumijaj. Preko 50 godina sistem misionarenja zasnovan na španskom oružju je vršio kontrolu nad Kalifornijskom obalom tako što je gušio svaku pobunu. Unutar misija, bolesti i surovi uslovi života su povećali stopu ovog genocida. Indijanci su prosečno mogli da prežive samo 12 godina u misiji. Deca su mogla da prežive manje od šest godina. Da bi se prehranile ove zveri morali su stalno da dovode nove radnike. Jedno od tužnih nasleđa misija u Kaliforniji je što ljudi koji odlaze kod njih danas i ne misle na Indijance. Oni tvrde da su sveštenici izgradili misije. To su gluposti. Kalifornijski Indijanci su izgradili misije. Samo u misiji Santa Barbare zabeleženo je da je preko 4.000 Lumaš Indijanaca umrlo. Njihova tela su bila bačena u velike jame pored crkve. Godine 1821., vlast nad Kalifornijom je predata Meksiku pošto je Meksiko dobio svoju samostalnost od Španije. Meksička vlada je ukinula misije. Indijanski narod je bio slobodan da ode. Međutim tih 50 godina je potpuno promenilo njihov svet. Nestala su stara sela. Na njihovim mestima su bila velika Meksička imanja. Čak i zemlja na kojoj je obavljana misija, gde su oni živeli i radili, postala je deo ogromnih privatnih rančeva. "Moramo da stojimo po strani i da gledamo kako ovi ljudi preuzimaju misiju koju smo mi izgradili, krda koja smo mi podigli, da zajedno sa našim porodicama budemo neprestano izloženi najgorem mogućem tretmanu, pa čak i smrti, je tragično." Neofajt iz misije San Luis Rej.

500 NARODA, EPIZODA 8: NAPAD NA KULTURU - NIKADA SE VIŠE NEĆU BORITI 

500 Nations (1995), Episode 8: Attack on Culture - I Will Fight No More Forever (1995)

[Kevin Costner ... Himself - Host], Gregory Harrison ... Himself - Narrator]

- Legislative attacks on native ways included the disbanding of communal land. Today, native cultures are allowed to renew, and to remember the lifestyles of America's original people, and the hardships they endured. [Director: Jack Leustig] [TV Mini-Series, Episode 8 of 8, 48 min, History, USA]

- Kao Amerikanci, ili ljudi slobodnog društva, mi negujemo našu nezavisnost i znamo da se cena sigurnosti ove teško stečene udobnosti često meri u ljudskim životima. Pomislite na momenat šta bi bilo da vaša sloboda bude ugrožena. Šta je onda čudno što su Indijanci pokušali da sačuvaju svoju slobodu? Sada zamislite nezamislivo, da ste pokoreni. Proterani ste na neplodnu zemlju i ostavljeni bez izbora sem da živite pod vlašću vlade okupatora. U ovoj poslednjoj epizodi odvešćemo vas u rezervate 1800-tih godina da bi u potpunosti videli gorku istinu o gubitku slobode. Ali prvo ćemo videti junačku borbu dvojice ostrašćenih vođa čija je snalažljivost i smelost postala sinonim za hrabrost. To su vođe čije su reči ostale upamćene kao jedne od najpotresnijih u istoriji čovečanstva: Poglavica Džozef i Džeronimo. "Kad me je moj otac pozvao, video sam da on umire. Stavio sam njegovu ruku u moju. Rekao je: 'Sine moj, nikada nemoj zaboraviti moje poslednje reči. Ova zemlja će čuvati telo tvoga oca. Nikada nemoj prodati kosti svog oca i majke.' Stisnuo sam očevu ruku i rekao sam mu da ću njegov grob štititi svojim životom. Sahranio sam ga u toj prelepoj dolini sa krivudavom rekom. Voleo sam tu zemlju, čak i više od ostatka sveta." Poglavica Džozef, pleme Nez Pirs. Posle očeve smrti tridesetjednogodišnji Himutujahaki, poznatiji kao Poglavica Džozef, postao je vođa plemena Nez Pirs čiji dom je bila Dolina Valova što je oko 400 km istočno od današnjeg Portlanda u Oregonu. Poznati po selektivnom uzgojnom konju, rasi Apalusa, Nez Pirsi su uvek bili prijatelji Amerikancima. Ali sa stvaranjem države Oregon posle Građanskog rata u SAD beli naseljenici, stočari i kopači zlata su došli žudeći za bogatom zemljom Nez Pirsa. Ignorišući dugogodišnje prijateljstvo sa ovim Indijanskim narodom vlada SAD je podržala zahteve naseljenika. Godine 1877., general Oliver Hauard je upao u Dolinu Valova sa naređenjima iz Vašingtona da iseli Nez Pirse korišćenjem sporazuma ili sile. Ja nisam želeo da dođem na ovo veće, ali došao sam u nadi da ćemo izbeći krvoproliće. Beli čovek nije imao prava da dođe ovde i oduzme nam našu zemlju. Mi ćemo braniti ovu zemlju dok god postoji i kap indijanske krvi koja teče kroz srca naših ljudi. Džozef je bio suočen sa strašnim izborom: da pogazi poslednju želju svog oca ili da povede svoj narod u rat. Na posletku on se nevoljno složio da napuste svoju domovinu Dolinu Valova. Uprkos Džozefovim ustupcima tenzije su i dalje bile velike. Dok su se Nez Pirsi pripremali da odu u rezervat mladić čijeg oca su ubili naseljenici je okupio nekoliko prijatelja i ubio je četiri naseljenika za koje je poznato da su učinili zverstva protiv naroda Nez Pirsa. "Znam da je moj mladić napravio veliku grešku, ali pitam vas ko je prvi počeo? Njihovi očevi i braća su ubijeni. Njihove majke i žene su osramoćene. General Hauard im je rekao da će svi njihovi konji i stoka preći u ruke belih ljudi. Odrekao bih se svog života kada bih mogao da se vratim i zaustavim moje ljude da ne ubiju te belce." Poglavica Džozef, pleme Nez Pirs. Kada je još sedam belaca ubijeno general Hauard je poslao vojnu silu protiv indijanskog naroda. Vođe Nez Pirsa su odgovorile slanjem mirovne delegacije pod belom zastavom i sreli su prilazeću Hauardovu vojsku. Hauardovi ljudi su otvorili vatru. Tako je započeta čuvena borba za slobodu Poglavice Džozefa. Preko 700 muškaraca, žena i dece, sa bolesnima i starima, su bili u stalnom borbenom povlačenju dugom oko 2.900 km. Te borbe su rasplamsale maštu američke javnosti. Novinski izveštaji su proslavili Poglavicu Džozefa. Sa vojnim genijem koji je rođen u očaju pet grupa Nez Pirsa su nadmudrili i zaobišli jednu vojsku za drugom dok su išli ka kampu Bika Koji Sedi i političkom azilu u Kanadi. Kružili su kroz planine, kanjone i ravne prerije Ajdaha. Prelazili su visoke grebene Biterut planina u Montani i Vajomingu, susretali su se sa uplašenim turistima u novonastalom Parku Jelouston. Nez Pirsi su se borili protiv četiri armije koje su vodili oficiri veterani Građanskog rata. Posle 105 dana konstantne potere Nez Pirsi su došli do Ber Pav planina u Montani što je bilo samo na dan udaljenosti od kampa Bika Koji Sedi. Znali su da su dovoljno pobegli od vojski koje su ih gonile pa su zato stali da se odmore pre nego što pređu granicu. Ono što nisu znali je da je nova armija poslata preko telegrafa i da ih je opkolila dok su kampovali. Nez Pirsi su bili potpuno iznenađeni. Borba je bila žestoka i u početku Poglavica Džozef sa još 70 ljudi bio je odsečen od kampa. Izgovarajući molitvu ja sam nenaoružan prošao kroz liniju vojnika. Odeća mi je bila isečena, a konj mi je bio ranjen, ali ja nisam bio povređen. Kada sam došao do mog vigvama moja žena mi je dala moju pušku rekavši: "Evo ti tvoje puške. Bori se." Dok su se borili trčali su uz brdo. "Tamo dole oni su nam uništavali kamp." Ona je nosila bebu u naručju, a devojčicu je držala za ruku i rekli su da je tamo bilo neko drveće. Bio je tu jedan veliki panj pa su se sakrili ispod tog panja da bi se sakrili od vojnika koji su mogli da naiđu i verovatno i njih da ubiju. Tu su ostali dok se nije sve smirilo. Bitka je besnela prvog dana sa teškim gubicima na obe strane uključujući i trojicu od pet poglavica Nez Pirsa. Drugog dana Nez Pirsi su se ukopali i započeli su rovovsku borbu. Vojska nije mogla da krene u napad bez teških gubitaka. Konačno, petog oktobra, general Nelson A. Majls je pozvao Poglavicu Džozefa, pod belom zastavom, na mirovne pregovore. Poglavica Džozef je otišao do generala Majlsa i predao mu je svoje oružje, a to je bilo samo na dan udaljenosti od kampa Bika Koji Sedi i kanadskog azila. Umoran sam od borbi. Naše poglavice su pobijene. Svi starci su mrtvi. Mala deca se smrzavaju i umiru. Želim da imam vremena da potražim moju decu i da vidim koliko ih mogu naći. Možda ću ih naći među mrtvima. Čuj te me poglavice moje. Umorio sam se. Srce mi je bolesno i tužno. Dok sunce bude sijalo ja se više nikad neću boriti. Ali SAD se nisu svideli uslovi predaje Poglavice Džozefa. Zarobili su Nez Pirse i poslali ih na jug u rezervat zaražen malarijom Fort Levenvort u Kanzasu pre nego što su ih konačno preselili u državu Oklahomu. Poglavica Džozef je predao svoje oružje, ali nije odustao od borbe za svoju rodnu zemlju. Proveo je ostatak života da bi održao obećanje koje je dao svom ocu i borio se za svoj narod. Putovao je u prestonicu, Vašington, gde je strastveno raspravljao o svom slučaju pred kongresom. "Čuo sam samo prazne reči, a ništa nije urađeno". Lepe reči ne traju dugo ako nisu praćene dobrim delima. Srce mi se cepa zbog toga kad se setim svih lepih reči i svih prekršenih obećanja. Godine 1885., posle osam dugih godina i brojnih zalaganja filantropa sa istoka narod Poglavice Džozefa je dobio pravo da se vrati na severo-zapad ali ne u njihovu voljenu Dolinu Valova. Stočari koji su je okupirali su pretili da će ubiti Poglavicu Džozefa ako se vrati. Zauvek prognani sa svoje zemlje, Džozef je sa još 150 svojih ljudi ispraćen pod vojnom pratnjom do rezervata u državi Vašington. Tamo u izgnanstvu Poglavica Džozef umire. Doktor koji je bio tamo da pregleda Džozefa je rekao da je Džozef umro zato što mu je srce bilo slomljeno. "Ako beli čovek želi da živi u miru sa Indijancima mi možemo da živimo u miru. Jednako poštuj sve ljude. Daj svima njima jednake šanse da žive i rastu. Isto kao što ne možeš da očekuješ da reke krenu u suprotnom smeru tako i svaki čovek koji je rođen slobodan ne može biti zadovoljan nečim gde piše da je slobodan, a da ne može da ide gde on hoće. Pustite me da budem slobodan čovek, slobodan da putujem i da stanem, slobodno da radim, da budem slobodan da biram moje učitelje, da budem slobodan da upražnjavam religiju mojih otaca, slobodan da mislim i pričam i da radim kako ja želim." Poglavica Džozef, pleme Nez Pirs.

OSVETNIČKI ANĐEO 

Avenging Angel, The (1995) 
[Tom Berenger ... Miles Utley, James Coburn ... Porter Rockwell, Fay Masterson ... Miranda Young, Kevin Tighe ... Benjamin Rigby, Jeffrey Jones ... Brother Milton Long, Tom Bower ... Bill Hickman, Leslie Hope ... Liza Rigby, Daniel Quinn ... Alpheus Young, Andrew Prine ... Andrew Pike, Lisa Banes, Drew Snyder, Tracey Ellis, Charlton Heston ... Brigham Young, Patrick Gorman ... Jonathan Parker, Miles Feulner ... Josh Heaton]
- Miles Utley is a professional Mormon commando/bodyguard who is forced to turn renegade and to question his faith as he investigates a scandal involving assassination and land speculation. Revisionist western about a freelance bodyguard hired to protect a Mormon prophet from a gang of would-be assassins in 19th Century Utah. [Director: Craig R. Baxley] [Gary Stewart (novel)] [91 min, 1.66 : 1, Western, USA]
- Odrastajući u mormonskoj zajednici dečak Majls Atli je nakon smrti oca poveren na brigu porodici Bila Hikmana (T. Bower), koji je Majlsa odgojio kao časnog i poštenog mladića. Zbog progona mormoni su utočište potražili na teritoriji današnje države Juta gde su osnovali teokratsku državu, a Majls (T. Berenger) je postao jedan od vođa "Danita", eskadrona zaduženog za uklanjanje svakog ko je bio pretnja zajednici. Godina je 1872., i mormoni pod vodstvom proroka Brigama Janga (C. Heston) razmišljaju o priključenju Jute ostatku Amerike. Nakon što na verskom skupu u Solt Lejk Sitiju uspe sprečiti atentat na Janga, Majls zaključi da je u toku zavera, i da najveća pretnja mormonskoj zajednici dolazi iz redova mormona. Majkl Atli (T. Berenger) je profesionalni mormonski telohranitelj koje je nateran da hvata odmetnika i da istražuje skandalozna ubistva i špekulacije sa parcelama.

CRNA LISICA

Black Fox (1995) 

[Christopher Reeve ... Alan Johnson, Raoul Max Trujillo ... Running Dog (as Raoul Trujillo), Tony Todd ... Britt Johnson (Black Fox), Janet Bailey ... Mary Johnson, Nancy Sorel ... Sarah Johnson, Chris Wiggins ... Ralph Holtz, Chris Benson, Lawrence Dane ... Colonel McKensie, Cynthia Preston ... Delores Holtz / Morning Star (as Cyndy Preston), Dale Wilson, Leon Goodstriker ... Little Buffalo, Morningstar Mecredi ... Talking Raven, Joel Phage-Wright, Don S. Davis, Byron Chief-Moon ... Standing Bear]

- A former slave affects peace between Indian tribes and homesteaders in 1860s West Texas. Black Fox tells the story of two "blood" brothers, Alan and Britt Johnson-one a former plantation owner, the other his childhood friend whom he freed from slavery-who, with their families, leave Carolina to settle in Texas in the 1860s in hopes of finding a new life. Alan and Britt Johnson, along with other pioneer families, are homesteading on the West Texas frontier. With the outbreak of the Civil War, word arrives that two Indian tribes, the Comanches and the Kiowas, have joined forces under the leadership of Little Buffalo, whose goal is to drive the white man out of Texas. In a surprise raid, while the men are away making preparations to defend their homes, the Indians attack, taking hostage every woman and child they can find. While not all the settlers agree, it is decided that because he is black, Britt will have the best chance to negotiate with the Indians for the return of their families and he takes off, alone, for a journey deep into hostile Indian territory. [Director: Steven Hilliard Stern] [Matt Braun (novel)] [92 min, 1.33 : 1, Western, USA-CAN]

- Američki građanski rat samo što nije izbio. Na teritoriji Zapadnog Teksasa, Alen Džonson (C. Reeve) i njegov prijatelj iz detinjstva Brit (T. Todd) odlučuju da ostanu na svojim farmama i odbrane ih od napada Indijanaca. Kada muškarci budu izvan svojih domova, Indijanci će napasti selo i uzeti kao taoce njihove žene i decu. Brit će zbog crne boje kože biti izabran za predstavnika koji može imati najviše uspeha u pregovorima sa Indijancima u pokušaju da izvuku žene i decu. On će zaći duboko na neprijateljsku teritoriju, a zbog hrabrosti i srčanosti poglavica Kajova nazvaće ga "Crna Lisica".

KAUBOJKE

Buffalo Girls (1995) 

[Anjelica Huston ... Calamity Jane, Melanie Griffith ... Dora DuFran, Gabriel Byrne ... Teddy Blue, Peter Coyote ... Buffalo Bill Cody, Tracey Walter ... Jim Ragg, Floyd 'Red Crow' Westerman ... No Ears, Jack Palance ... Bartle Bone, Charlayne Woodard ... Doosie, John Diehl ... General Custer, Liev Schreiber ... Ogden, Andrew Bicknell ... Captain James O'Neill, Paul Lazar ... Doc Rames, Russell Means ... Sitting Bull, Reba McEntire ... Annie Oakley, Sam Elliott ... Wild Bill Hickok]

- Wild. Untamed. Legendary. Buffalo Girls celebrates the bold escapades of tough-talking Calamity Jane Canary and her illustrious cohorts. It's the waning days of the Wild West and Jane, the rough 'n' rugged cowgirl, is searching not only for her long-lost daughter, but the Wild West she once knew. Jane traverses plains, mountains and continents until she finally discovers the answer to her problems: Dora, the vivacious, gold-hearted madam who's been her one true friend all along. [Director: Rod Hardy] [Larry McMurtry (novel)] [180 min, 1.33 : 1, Western, USA]

- Priča o pustolovinama kaubojke Kalamiti Džejn i mnogim drugim legendama Divljeg zapada. Vestern koji na neuobičajen način govori o kraju Divljeg zapada i njegovim najpoznatijim legendama. Film je baziran na poznatom romanu Larija Mek Martrija. Film ili mini-serija Kaubojke bavi se Divljim zapadom i njegovim najpoznatijim legendama na malo neuobičajeni način. Naime, glavni je lik Marta Džejn Keneri, poznatija kao Kalamiti Džejn (A. Huston). Pratimo njene pustolovine, od boravka u vojsci pod komandom generala Džordža Kastera (J. Diehl) koji je krenuo u pohod na Bika Koji Sedi (R. Means), slavnog poglavicu Sijuksa. Izviđač u istoj jedinici je harizmatični Džejms Batler, poznat kao Divlji Bil Hikok (S. Elliott). Hikok oseća da će vojni pohod završiti katastrofalno i nagovara Džejn i njene prijatelje da napuste vojsku. Dalje pratimo Džejnine dogodovštine na Divljem zapadu i njenu burnu vezu sa Bilom Hikokom. Džejnina najbolja prijateljica je Dora DuFran (M. Griffith), najpoznatija madam Divljeg zapada, devojka zlatnog srca i zapravo jedini pravi prijatelj, koga je Kalamiti Džejn imala u životu. Iako zaljubljena u Tedija Blua (G. Byrne), ne želi da se uda za njega bojeći se života na farmi. Zbog te će se odluke kajati ceo život. Nakon pogibije Bila Hikoka Kalamiti Džejn odriče se u očaju njihove ćerke. Posle pokušava da kupi njenu ljubav, ali prekasno je. Upoznaje i Bufalo Bila (P. Coyote) i sa njim kreće na veliku cirkusku turneju sa kojom stiže i u viktorijanski London... Na Divljem Zapadu nisu heroji bili samo kauboji. One su najčuvenije žene tog vremena. Dovoljno jake da ubuzdaju Zapad, žene sposobne da obuzdaju svakog muškarca. Ovo je film o velikim putovanjima preko dva kontinenta, o velikoj ljubavi i užasima koji su "tutnjali" Divljim zapadom...

MRTAV ČOVEK

Dead Man (1995) 

[Johnny Depp ... William Blake, Gary Farmer ... Nobody, Crispin Glover ... Train Fireman, Lance Henriksen ... Cole Wilson, Michael Wincott ... Conway Twill, Eugene Byrd ... Johnny 'The Kid' Pickett, John Hurt ... John Scholfield, Robert Mitchum ... John Dickinson, Iggy Pop ... Salvatore 'Sally' Jenko, Gabriel Byrne ... Charlie Dickinson, Jared Harris ... Benmont Tench, Mili Avital ... Thel Russell, Jimmie Ray Weeks ... Marvin, Older Marshal, Mark Bringelson ... Lee, Younger Marshal, John North ... Mr. Olafsen]

- On the run after murdering a man, accountant William Blake encounters a strange North American man named Nobody who prepares him for his journey into the spiritual world. Dead Man is the story of a young man's journey, both physically and spiritually, into very unfamiliar terrain. William Blake travels to the extreme western frontiers of America sometime in the 2nd half of the 19th century. Lost and badly wounded, he encounters a very odd, outcast Native American, named "Nobody", who believes Blake is actually the dead English poet of the same name. The story, with Nobody's help, leads William Blake through situations that are in turn comical and violent. Contrary to his nature, circumstances transform Blake into a hunted outlaw, a killer, and a man whose physical existence is slowly slipping away. Thrown into a world that is cruel and chaotic, his eyes are opened to the fragility that defines the realm of the living. It is as though he passes through the surface of a mirror, and emerges into a previously-unknown world that exists on the other side. [Director: Jim Jarmusch] [121 min, Black and White, 1.85 : 1, Drama l Fantasy l Western, USA-GER-JAP]

- Bežeći nakon što je ubio čoveka, ranjeni mladić upoznaje Indijanca koji ga produhovljuje. Džim Džarmuš, jedan od najomiljenijih američkih nezavisnih autora i sa Mrtvim čovekom ostao je veran svom izrazu i ponovo oduševio svoje poklonike. U drugoj polovini 19. veka, mladić Vilijem Blejk (J. Depp) iz Klivlenda polazi na put na američki zapad. Tamo ga, u gradiću Mašin, čeka posao računovođe u kompaniji Dikinson Metal Vork. Stigavši u, za čoveka sa istoka, prilično negostoljubiv gradić saznaje da je zakasnio i da je njegovo radno mesto već odavno popunjeno. Ne pomaže ni razgovor sa vlasnikom Džonom Dikinsonom (R. Mitchum), pa je Blejk u velikoj nevolji jer je u putovanje uložio gotovo svu ušteđevinu. Pomogne uličnoj prodavačici cveća, a ona ga pozove kod sebe. Ali, kada ih njen verenik zatekne u krevetu, želeći da ubije Blejka, pogodi ženu, a njega rani. Blejk ga na to ubije i beži. Sledeći dan probudi se iz nesvesti dok mu Indijanac po imenu Nobodi (G. Farmer) leči ranu... Smešten radnjom u 19. vek, film je snimljen u crno-beloj tehnici i žanrovski je amalgam vesterna, film noara i filma puta. Smrtno ranjeni Blejk putuje sa Indijancem Nobodijem kroz pejzaže Arizone ne znajući da putuje u smrt i kroz njegovo putovanje Džarmuš uvodi likove bizarnih osobina i prošlosti. Među glumcima je i opet niz slavnih imena (Lens Henriksen, Džon Hart, Idži Pop), a u ulozi gospodina Dikinsona legenda vesterna Robert Mičam kome je ovo bila jedna od poslednjih uloga.

OČAJNIČKI TRAG

Desperate Trail, The (1995)

[Sam Elliott, Craig Sheffer, Linda Fiorentino, Frank Whaley, John Furlong, Robin Westphal]

After years of suffering under her beating husband, Sarah decides to no longer take any humiliation or battery - and kills him. For that, Marshal Speakes - her father in law - sentences her to the Gallows. During a failed hold-up on the coach she escapes - but Jack Cooper manages to snatch away the transported $2500 from her, which she would have needed to start a new life. So she follows him to get it back. Soon they have to team up against the Marshal, who wants her dead so badly, he doesn't mind breaking the law himself... [Director: P.J. Pesce] [USA]

FARAONOVA ARMIJA

Pharaoh's Army (1995)

[Chris Cooper, Patricia Clarkson, Kris Kristofferson, Robert Joy, Richard Tyson, Frank Clem]

During the American Civil War, a Union Army captain leads his rag-tag cavalry troop up a misty creek to a remote farm to steal enemy (Confederate) livestock. The farm is wroked by Sarah Anders, whose husband is away fighting for the Confederate Army. Far from the great armies and battlefields, a very private civil war erupts. The Captain and Sarah are pulled apart by the war's undertow into choices they can not fully control or understand. Each character in this drama must decide whether loyalty will be paid in blood. This story has a relevance to current partisan conflicts. Armies are not filled with murdering psychopaths. Good people can be driven to do bad things. The story chronicles the pathology of war, how escalating events can trigger unasked-for tragedy. Based on a true story about a southern child who shot and killed a union soldier during the Civil War. [Director: Robby Henson] [USA]

BRZI I MRTVI 

Quick and the Dead, The (1995)

[Sharon Stone, Gene Hackman, Russell Crowe, Leonardo DiCaprio, Tobin Bell, Roberts Blossom, Kevin Conway, Keith David, Lance Henriksen, Pat Hingle]

Ellen, an unknown female gunslinger rides into a small, dingy and depressing prairie town with a secret as to her reason for showing up. Shortly after her arrival, a local preacher, Cort, is thrown through the saloon doors while townfolk are signing up for a gun competition. The pot is a huge sum of money and the only rule: that you follow the rules of the man that set up the contest, Herod. Herod is also the owner, leader, and "ruler" of the town. Seems he's arranged this little gun-show-off so that the preacher (who use to be an outlaw and rode with Herod) will have to fight again. Cort refuses to ever use a gun to kill again and Herod, acknowledging Cort as one of the best, is determined to alter this line of thinking... even if it gets someone killed... [Director: Sam Raimi] [USA]

           

SAVATE

Savate (1995)

[Olivier Gruner, Ian Ziering, Ashley Laurence, Michael Palance, Donald Gibb, Marc Singer, James Brolin]

1865. A young French officer, travelling the U.S. in search of the murderer of his best friend, gets involved in a struggle between poor farmers and a rich landowner. To help the farmers, he offers them his "Savate" (French kickboxing) skills. [Director: Isaac Florentine] [USA]

ULICE LAREDA [SERIJA, 3 EPIZODE]

Streets of Laredo (1995)

[James Garner, Sissy Spacek, Sam Shepard, Ned Beatty, Randy Quaid, Wes Studi, Charles Martin Smith, George Carlin, Alexis Cruz, Kevin Conway, James Gammon, Sonia Braga, Miriam Colon, Anjanette Comer]

Captain Woodrow Call, now retired from the Rangers, is a bounty hunter. He is hired by an eastern rail baron to track down Joey Garza, a new kind of killer, only a boy, who kills from a distance with a rifle. Joined by his old compadre Pea Eye, it is a long ride to south Texas and the Mexican side of the border, where the past, in the form of Maria Garza, Joey's mother, haunts Call. Episode 1: A Salaried Man, Episode 2: The Manburner, Episode 3: Maria's Children. [Director: Joseph Sargent] [USA]

VISOKA PRIČA

Tall Tale (1995)

[Patrick Swayze, Oliver Platt, Roger Aaron Brown, Nick Stahl, Scott Glenn, Stephen Lang, Catherine O'Hara]

A young boy draws on the inspiration of legendary western characters to find the strength to fight an evil land baron in the old west who wants to steal his family's farm and destroy their idyllic community. When Daniel Hackett sees his father Jonas gravely wounded by the villainous Stiles, his first urge is for his family to flee the danger, and give up their life on a farm which Daniel has come to despise anyway. Going alone to a lake to try to decide what to do, he falls asleep on a boat and wakes to find himself in the wild west, in the company of such "tall tale" legends as Pecos Bill, Paul Bunyan, John Henry and Calamity Jane. Together, they battle the same villains Daniel is facing in his "real" world, ending with a heroic confrontation in which the boy stands up to Stiles and his henchmen, and rallies his neighbors to fight back against land grabbers who want to destroy their town. [Director: Jeremiah S. Chechik] [USA]

DIVLJI BIL

Wild Bill (1995)

[Jeff Bridges, Ellen Barkin, John Hurt, Diane Lane, Keith Carradine, David Arquette, Christina Applegate, Bruce Dern, James Gammon, Marjoe Gortner, James Remar]

Wild Bill Hickok, famed lawman and gunman of the Old West, is haunted by his past and his reputation. He is loved by, but cannot love, Calamity Jane. Dogging his trail is young Jack McCall, who blames Bill for abandoning the boy's mother and destroying her life. McCall has sworn to kill Bill, and Bill's ghosts, his failing eyesight, and his fondness for opium may make McCall's task easier. [Director: Walter Hill] [USA]